Zaawansowana praca z edytorem tekstu

Poniższe uwagi odnoszą się do typowego programu do edycji tekstu, takiego jak MS Word lub LibreOffice Writer (dawnej: OpenOffice.org Writer). W zależności od wersji programu, sposób wywołania niektórych funkcji może się różnić od opisanego w tekście. Należy wówczas skorzystać z informacji dostępnych w pomocy do programu, z którego korzystamy (aby wywołać pomoc zwykle wystarczy nacisnąć klawisz F1).

LibreOffice Writer

LibreOffice_icon.jpg

LibreOffice jest darmowym i w pełni legalnym oprogramowaniem, który można zainstalować na swoim komputerze w zasadzie niezależnie od używanego systemu operacyjnego. LibreOffice jest to pakiet biurowy stworzony na bazie kodu popularnego OpenOffice.org.

Na zajęcia wybrany został ten program ponieważ jest bardziej stabilny od innych produktów komercyjnych. Co prawda niektóre operacje mogą być nieco mniej intuicyjne, ale z pewnością są logiczne. Warto zapoznać się z otwartym oprogramowaniem, które stało się już standardem w środowisku studenckim.

Podczas zajęć korzystać będziemy z wersji przenośnej, którą można również zainstalować na własnym pendrive. Proszę we własnym zakresie pobrać pliki do instalacji wersji przenośnej, można również zajrzeć na stronę http://portable.info.pl/libreoffice-portable/

Osobom, które do tej pory nie korzystały z pakietu LibreOffice lub chcą rozwinąć swe umiejętności polecam stronę: Przepis na LibreOffice.

Podstawowe techniki pracy z tekstem

Interlinia, wcięcia i wyrównywanie tekstu

W LibreOffice własności związane z rozmieszczeniem tekstu ustawiamy dla akapitów. Jeżeli chcemy zmienić ustawienia dla całego tekstu, to wówczas należy zaznaczyć całość (kombinacja klawiszów [Ctrl]+[A]).

Ustawień dokonujemy w oknie wywoływanym z menu: Format -> Akapit
LibreOffice-okno-Akapit.png

W zakładce Wcięcia i odstępy ustawiamy i kontrolujemy (dla tekstu polskiego):

  • Wcięcie - pierwszy wiersz (wcięcie akapitowe, zwykle 1.5 cm)
  • Wcięcie - przed tekstem, wcięcie po tekście (0 cm)
  • Odstęp - od góry, odstęp - od dołu (0 cm)
  • Interlinia (1.5 wiersza)

W zakładce Wyrównanie ustawiamy i kontrolujemy:

  • Wyrównanie - do lewej i prawej
  • Ostatni wiersz (do lewej - bez rozciągania)

Podziały stron

Jeżeli chcemy, aby dana część tekstu rozpoczęła się od nowej strony należy wstawić ręcznie podział strony.
Podziały stron wstawiamy :

  • z menu: Wstaw -> Podział ręczny -> Podział strony
  • kombinacją klawiszów: [Ctrl]+[Enter]

Uwaga: należy stosować takie rozwiązanie tylko w dobrze uzasadnionych przypadkach (np. początek rozdziału w pracy dyplomowej). W przeciwnym przypadku podziały te mogą być źródłem kłopotów przy poprawianiu tekstu.

Numeracja stron

W pracach numerujemy wszystkie strony za wyjątkiem strony tytułowej!

Wyliczenia i numerowanie

Warto zapoznać się z artykułem na temat poprawnych wyliczeń oraz związanych z nimi zasad interpunkcyjnych w LibreOffice.

Nagłówki, plan dokumentu i spis treści

Zalecane jest korzystanie z mechanizmu nagłówków. Edytory oferują odpowiednie style („Nagłówek 1”, „Nagłówek 2”, etc.), które nadajemy tytułom. Style o kolejnych numerach pozwalają utworzyć hierarchiczną strukturę (tytuły rozdziałów, podrozdziałów, paragrafów…).

Warto wiedzieć, że style można ustawiać dla akapitów za pomocą łatwych do zapamiętania kombinacji klawiszów:
[Ctrl]+[1] = Nagłówek 1; [Ctrl]+[2] = Nagłówek 2, … [Ctrl]+[0] = Treść tekstu (domyślnie).

Do nawigacji w dokumencie warto używać narzędzia Plan dokumentu. Pozwala ono na obejrzenie logicznej struktury dokumentu, a nadanie odpowiednich nagłówków powoduje, że plan ukazuje hierarchiczną strukturę.

Konsekwentne stosowanie nagłówków pozwala na automatyczne wygenerowanie spisu treści publikacji.

Spis treści

Wstawianie spisu treści z użyciem narzędzi edytora pozwala uniknąć większości błędów związanych z kompozycją. Dzięki temu spis treści będzie zawsze odpowiadał temu, co znajduje się w pliku. Automatyczne tworzenie spisu treści bazuje na zdefiniowanych w tekście nagłówkach. Jeżeli jakiemuś tytułowi nie nadamy nagłówka, wówczas nie pojawi się on w spisie!

Tworzenie spisu treści w LibreOffice

Zaawansowane techniki pracy z tekstem

Zaawansowane korzystanie ze schowka

Edytory tekstu udostępniają możliwość nadania danym ze schowka wybranych postaci. Jest to pomocne szczególnie wtedy, gdy chcemy oczyścić szybko tekst z całego zbędnego formatowania i usunąć niepotrzebne elementy takie jak tabele i rysunki.

Wybieramy z menu:

Edycja -> Wklej specjalnie -> Niesformatowany tekst

Narzędzia wyszukiwania i zamiany

Dzięki zamianom automatycznym w całym tekście można usunąć popularne błędy typograficzne:

  • podwójne spacje [space][space] -> [space]
  • spacje przed kropką [space][.] -> [.][space]
  • spacje przed przecinkiem [space][,] -> [,][space]

Przypisy

LibreOffice (OpenOffice) Writer
1.Ustawiamy kursor tekstowy w miejscu, w którym ma być wstawiony przypis.
2.Wybieramy z menu polecenia: Wstaw → Przypis dolny/przypis końcowy…
3.Pojawia się okno dialogowe:


4.Domyślnie tworzony jest przypis dolny o kolejnym numerze porządkowym (w zależności od położenia w tekście). Możliwe jest również wstawianie przypisu o znaku niestandardowym.

Microsoft Word 2003
1.Ustawiamy kursor tekstowy w miejscu, w którym ma być wstawiony przypis.
2.Wybieramy z menu polecenia: Wstaw → Odwołanie → Przypis dolny
3.Pojawia się okno dialogowe:


4.Domyślnie tworzony jest przypis dolny o kolejnym numerze porządkowym (w zależności od położenia w tekście). Możliwe jest również wstawianie przypisu o znaku niestandardowym. Można również wybrać opcje dotyczące położenia przypisu i numeracji, ale nie są one zalecane w pracach zaliczeniowych i dyplomowych.

Microsoft Word 2007
Postępowanie z przypisami według oryginalnej dokumentacji

Rozwiązywanie problemów z przypisami w Ms Word
W związku z prośbami studentów zamieszczamy następujące odnośniki:

Narzędzia korekty i ich wykorzystanie

a. Narzędzia -> Śledź zmiany
b. Narzędzia -> Porównaj i scal dokumenty
c. pasek narzędzi Widok/Paski narzędzi/Recenzja

Ćwiczenia

  1. Proszę poprawic tekst z pliku lub z tego pliku
  2. Proszę skopiować tekst ze strony do nowoutworzonego pliku w edytorze Encyklika Aeterni Patris
    • Proszę usunąć tabele i inne niepotrzebne elementy formatowania.
    • Proszę zastosować odpowiednie style nagłówków.
    • Proszę przygotować spis treści.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej…

Oczywiście zestaw zagadnień podany podczas zajęć nie wyczerpuje wszystkich problemów praktycznych. Jeśli chcesz ulepszyć swój warsztat (a w przyszłości zaoszczędzić więcej czasu) już dziś warto zapoznać się m.in. z następującymi tematami: